تقویت مهارت حل مسئله در کودکان

تقویت مهارت حل مسئله در کودکان

همه ما هر روز با مشکلاتی روبرو هستیم و فرزندان ما نیز از این قاعده مستثنی نیستند. گاهی اوقات برخی از والدین فکر می‌کنند که بچه ها مشکلی ندارند و بچه ها نیز با توجه به سنشان با مشکلات و شرایط خاصی مواجه می شوند، می توان گفت در هر سنی هم که باشند به ندرت روزی وجود دارد که مشکلی نداشته باشند. بنابراین آموزش حل مسئله به اندازه آموزش سوادآموزی به کودکان اهمیت دارد.

مهارت حل مسئله توانایی رویارویی به موقع و موثر با چالش ها و یافتن راه حل هایی برای کنترل و حل آن موقعیت هاست. از آنجایی که کیفیت زندگی انسان به توانایی او در حل مسائل و چالش ها بستگی دارد، این مهارت نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی و آینده کودکان دارد.

1- تأثیر مستقیم توانایی حل مسئله در تقویت مهارت های اجتماعی کودکان

آموزش مهارت های حل مسئله می‌تواند قبل از مدرسه ابتدایی آغاز شود زیرا تقویت آنها همچنین پایه‌ای برای توسعه مهارتهای دیگر مانند کنترل خشم یا دوست‌یابی فراهم می‌کند. همچنین تقویت این مهارت باعث افزایش خلاقیت و توانایی رهبری کودکان می شود. وقتی کودک توانایی حل مسائل را در خود کشف می‌کند از قرار گرفتن در موقعیت ها و تجربیات جدید نمی ترسد و همین موضوع می تواند زمینه ساز پیشرفت او در مهارت های اجتماعی باشد.

2- حل چالش های فردی کودکان با تقویت مهارت حل مسئله

کودکانی که در مهارت حل مسئله ضعیف هستند، برای حل چالش های خود تلاش نمی کنند. به عنوان مثال، اگر کودکی توسط همسالان مورد آزار و اذیت قرار می گیرد، به جای یافتن راه حل، نمرات او کاهش می یابد یا ممکن است عوارضی مانند مشکلات گوارشی یا سردرد داشته باشد. این بچه ها حتی گزینه های حل مسئله را تشخیص نمی دهند. به همین دلیل بدون تفکر منطقی تصمیمات ناگهانی می گیرند و این تصمیمات حتی می تواند به صورت خشونت یا پرخاشگری ظاهر شود. در واقع، ضعف در مهارت های حل مسئله ممکن است مهم ترین علت پرخاشگری کودک باشد.

کودکان نیز با مسائل و درگیری های متناسب با سن خود مواجه می شوند و به همین دلیل، آموزش مهارت های حل مسئله برای آنها اهمیت می یابد. علاوه بر این، یادگیری مهارت‌های اجتماعی در سنین پایین مفیدتر است و مقابله با موقعیت‌های چالش برانگیز در بزرگسالی را برای فرد آسان‌تر می‌کند.

3- مقاومت در برابر مشکلات پیش بینی نشده، حاصل مهارت حل مسئله

مهارت حل مسئله یکی از مهم ترین عواملی است که کودکان را در برابر مشکلات مقاوم می کند. با کمک این مهارت، کودک برای رویارویی با موقعیت های غیرمنتظره آماده می شود و سعی می کند راه حلی برای مشکلات خود بیابد.برخلاف تصور بسیاری از والدین، کودکان نیز مشکلات و درگیری های روانی زیادی دارند. کودک نیز به طور طبیعی در روابط دوستانه یا خانوادگی و ... با تعارضات مختلفی مواجه می شود اما از آنجایی که اغلب نمی داند چگونه آنها را بیان کند، بزرگترها فکر می کنند مشکلی وجود ندارد.

4- افزایش اعتماد به نفس کودکان با یادگیری نحوه حل مشکلات

استرس می تواند مشکلات را پیچیده تر به نظر برساند. از طرفی آنهایی که آرام هستند سریع تر از پس مشکلات برمی آیند. نگرش این افراد این است که «مشکل مهم نیست، حل می شود»، این رویکرد با تمرین مهارت های حل مسئله به دست می آید. در کل وقتی کودک بتواند مشکل خود را حل کند، به توانایی های خود بیشتر ایمان می آورد و اعتماد به نفس او رشد می کند. برخی از بازی ها علاوه بر مهارت حل مسئله می توانند اعتماد به نفس کودکان را نیز تقویت کنند.

5- ارتقای موفقیت تحصیلی نتیجه توانایی حل مسئله

گاهی ممکن است کودک در کلاس دچار تردید شود. در چنین شرایطی دو رویکرد او می تواند وجود داشته باشد.برخی از کودکان مضطرب می شوند و بیش از حد به مسائل فکر می کنند. همچنین ممکن است چنین افکاری به ذهنشان خطور کند: «اگر سؤالات من از نظر دیگران خنده دار باشد چه؟». اما رویکرد دیگری نیز وجود دارد. بچه های دسته دوم مشکلات را به صورت مسئله می بینند و برای حل آنها به دنبال راه حل می گردند و اگر نتوانند آنها را حل کنند بدون نگرانی و تردید از معلم می پرسند. بدون شک این دو رویکرد تأثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی کودکان دارد که ناشی از توانایی آنها در حل مسائل است.

برای این منظور می توانید کتاب های زیر را از سایت فروشگاه کلبه کتاب کودک خریداری نمایید:

• اردک کوچولو سوال داره (فلسفه برای کودکان)
• با هم بودن را یاد بگیریم با گفتکو مشکل را حل کنیم
• امان از دست نگرانی

استرس، عصبی بودن، سردرد و اضطراب زمانی اتفاق می‌افتد که کودکان جرات رویارویی با چالش‌ها را ندارند زیرا نمی‌توانند راه‌حلی برای مشکلات خود بیابند. آنها برای حل مشکلات خود دائماً به حمایت والدین نیاز دارند. بنابراین احساس درماندگی در کودک بر سلامت روان او تأثیر می گذارد و در موارد شدیدتر منجر به افسردگی می شود. مهارت حل مسئله در واقع ابزاری برای مقابله با اضطراب ناشی از درماندگی و پیشگیری از مشکلات روانی در شرایط سخت است.

روش هایی برای تقویت مهارت حل مسئله در کودکان

خوشبختانه حل مسئله یک مهارت آموخته شده است و می تواند به طرق مختلف در کودکان تقویت شود.در ادامه با برخی از راه های تقویت حل مسئله در کودکان آشنا می شوید.

1- برای کمک به یادگیری مهارت های تفکر حل مسئله از کودکان سوال بپرسید

اگرچه کودکان به طور طبیعی در مورد دنیای اطراف خود کنجکاو هستند، اما والدین نیز می توانند مهارت های تفکر خود را تقویت کرده و با پرسیدن سوال، کنجکاوی خود را عمیق تر کنند.

2- کودک را به تفکر خلاق تشویق کنید تا بیش از یک راه حل برای مشکل پیدا کند

همانطور که کودکان به دنبال پاسخ برای سوالات یا مشکلات خود می گردند، برای آنها مهم است که درک کنند بیش از یک پاسخ درست برای آنها وجود داشته باشد. والدین می توانند با طرح سوالاتی که دارای پاسخ یا راه حل های متعدد هستند، تفکر خلاق را در کودکان تشویق کنند.

3- مهارت حل مسئله را از طریق بازی به کودک خود بیاموزید

بازی هایی که تمرکز را افزایش می دهند به کودک این امکان را می دهند که گزینه های موجود را کشف کند، به دنبال راه حل های جدید باشد و روند حل مسئله را تمرین کند. به همین دلیل است که بازی های فکری یکی از انواع بازی هایی است که حل مسئله را در کودکان ترویج می کند. این بازی ها تنوع زیادی دارند که در زیر به معرفی برخی از مفیدترین و موثرترین آنها می پردازیم:

• با یافتن تفاوت ها تمرکز کودک را تقویت کنید

برخی از بازی های ساده، مانند یافتن تفاوت بین دو تصویر مشابه، از حواس کودک برای یافتن تفاوت های جزئی بین دو تصویر استفاده می کنند. این بازی تمرین خوبی برای بررسی جزئیات و تمرکز روی مشکل است.

• آموزش یافتن راه حل مناسب با مسیریابی یا ماز

حرکت بین دو نقطه روی صفحه نمایش یکی از بازی هایی است که همزمان مهارت حل مسئله و تمرکز را در کودکان تقویت می کند.کودک می تواند مسیرها را دنبال کند و با ماشین ها یا غذای مورد علاقه اش به مقصد برسد.

• پازل، ابزاری برای افزایش تمرکز کودک

بازی دیگری که نیاز به تمرکز دارد، بازی پازل است. این بازی یک پازل است که کودک باید تمام قطعات مخلوط شده را با توجه به طرح روی هر قطعه و البته شکل آن جمع و پازل را کامل کند. بنابراین لازم است با در نظر گرفتن تصویر کلی، به جزئیات نیز توجه شود.

• پیروی از الگوها و بهبود مهارت های حل مسئله

الگو نظمی است که در یک سری تصاویر وجود دارد. الگوها را می توان با استفاده از رنگ، شکل، اندازه یا جهت ایجاد کرد. یافتن الگوها و نظم در آنها به کودک کمک می کند تا مسیری را بر اساس اطلاعات داده شده و تجزیه و تحلیل داده ها طی کند. در واقع این بازی برای یافتن نظم بین اجزا و ادامه آن است.

• تاثیر لگو در تقویت مهارت حل مسئله کودکان

بازی با لگو کودک را وادار می کند تا راه حل های مختلف را با آزمون و خطا امتحان کند و در نهایت به بهترین گزینه برسد.به این ترتیب او با قدرت خلاقیت و تمرکز، ساختار جدیدی را با استفاده از روش های مختلف ایجاد می کند. او ممکن است تصمیم بگیرد از یک پله استفاده کند یا شاید سازه ها را با استفاده از یک پل به هم متصل کند. در هر صورت او باید فکر کند و بر اساس تحلیل خودش تصمیم بگیرد که کدام بهتر است.

خرید انواع بازی های تقویت مهارت حل مسئله در کودکان  از طریق لینک‌های زیر:

• پازل چوبی 12 تکه 16*14طرح سنجاب
• پازل 6 وجهی
• مونته سوری
• پازل چوبی طرح پازلی

آخرین کلام

مهارت حل مسئله یکی از مهم ترین مهارت هایی است که کودکان باید از سنین پایین بیاموزند. در این مقاله با فواید مهم این مهارت و روش های پرورش آن آشنا شده اید، اما نباید فراموش کرد که والدین در آموزش مهارت های حل مسئله نقش برجسته ای دارند. مسئولیت دادن یا نظرخواهی برای یافتن راه حل در موقعیت‌های مختلف، زمینه ساز تقویت این مهارت در کودک است.