روش های تقویت عزت نفس در کودکان

روش های تقویت عزت نفس در کودکان

احساس عزت نفس ارتباط بسیار کمی با عوامل ژنتیکی یا بیولوژیکی دارد. این احساس با گذشت زمان و افزایش تجربیات مثبت و سازنده در کودکان ظاهر می شود و به شدت تحت تأثیر بازخورد والدین و سایر افراد مهم زندگی است.

بنابراین لازم است برای حفظ سلامت روان کودک از راهکارهایی مانند افزایش عزت نفس کودک از طریق بازی و پرهیز از رفتارهایی که منجر به نشانه هایی از عزت نفس پایین در کودک می شود استفاده کرد. اما روش های تقویت عزت نفس در کودکان چیست؟ در این مقاله به بررسی دقیق این سوال می پردازیم.

عزت نفس چیست؟

وقتی تصویر خود را در آینه می بینید چه احساسی دارید؟ در دنیای واقعی چطور؟ آیا خود را فردی ارزشمند در جامعه می بینید یا احساس بی ارزشی می کنید؟ اگر بدون توجه به شغل، خانواده و سایر چیزها نسبت به خود احساس خوبی دارید، پس عزت نفس شما مثبت است.

روانشناسان عزت نفس را اینگونه تعریف می کنند: "خود را به عنوان فردی دوست داشتنی و ارزشمند درک کنید. عزت نفس یعنی پذیرفتن وجود خود بدون توجه به فراز و نشیب های زندگی و احساس ارزشمند داشتن."

کارل راجرز اولین روانشناسی بود که بر اهمیت این ویژگی در شکل گیری شخصیت کودک تاکید کرد. به گفته وی «پذیرش مثبت و بدون قید و شرط» باعث افزایش عزت نفس در کودکان می شود. پذیرش مثبت و بی قید و شرط کودکان به این معناست که عشق و محبت خود را بدون هیچ ارزیابی و انتظاری به آنها عرضه کنید. نقطه مقابل پذیرش مثبت، پذیرش مشروط است. وقتی ابراز عشق و محبت به کودک را با عملکرد او مانند موفقیت تحصیلی یا گفتار گره بزنیم، نتیجه آن کاهش عزت نفس و بروز مشکلاتی مانند افسردگی دوران کودکی است.

خرید کتاب های مهارت های زندگی از فروشگاه آنلاین کلبه کتاب کودک

اهمیت عزت نفس در کودکان

عزت نفس برای کودکان بسیار مهم است. زیرا آنها را قادر می سازد تا به طور موثر بر چالش های زندگی غلبه کنند و به آنها امکان می دهد در موقعیت های شکست اعتماد به نفس خود را از دست ندهند، تصمیمات خوبی بگیرند و با همسالانی که به آنها احترام می گذارند و به آنها اهمیت می دهند، روابط سالم برقرار کنند.

علاوه بر این، کودکان با عزت نفس بالا در پاسخ به فشار منفی همسالان عملکرد بهتری دارند. عزت نفس کودکان را تشویق می کند تا ریسک کنند، پشتکار داشته باشند و در نهایت به پتانسیل کامل خود دست یابند. علاوه بر این، به کودکان کمک می‌کند موفقیت را به تلاش‌های خود نسبت دهند و شکست‌ها را به‌عنوان چالش‌های موقتی ببینند. یکی از بزرگترین مزایای عزت نفس سالم، پذیرش شکست و درس گرفتن از اشتباهات است. کودکان تشویق می شوند که به تلاش ادامه دهند و شکست را فرصت های ارزشمندی برای رشد بدانند.

تأثیر عزت نفس بر بهبود سلامت روان کودکان

در آینه زیبایی ها و عیوب ظاهر خود را در کنار هم می بینیم. اعتماد به نفس نیز البته با یک تفاوت ظریف، آینه ای از خود درونی ما به عنوان یک کل است: این آینه گاهی منبع عزت نفس، گاهی بدبینی و گاهی واقع گرایی است:

• وقتی کودک فقط جنبه های خوب و قوی خود را ببیند، خودشیفته می شود.
• برعکس، وقتی فقط کارهای بد خود را می بیند، احساس بی اهمیتی می کند.
• در وسط این دو کودکی قرار دارد که خوب و بد خود را همزمان می بیند و به تصویری پایدار و ارزشمند از خود می رسد.

تصویر کودک از خود نقش مهمی در هدفمندی، خودانگیختگی و احساس کارآمدی فردی، اجتماعی و تحصیلی او دارد. همچنین احساس عزت نفس، تحمل شکست را در کودکان افزایش می دهد و به آنها کمک می کند در مواجهه با چالش ها انعطاف پذیر باشند. آنها باید چیزهای زیادی یاد بگیرند و در این مسیر با شکست مواجه شوند. به همین دلیل عزت نفس نقش مهمی در رشد و تقویت سلامت روان کودکان دارد.

عزت نفس کودک چگونه شکل می گیرد؟

رشد عزت نفس کودک تحت تأثیر محیطی است که در آن رشد می کند. محققی به نام هارتر معتقد است که ایجاد عزت نفس مثبت بر اساس چهار عامل است:

•     رابطه والد و فرزند
•     ابزارهایی که برای مقابله با احساسات ناخوشایند فرزندان استفاده می شود
•     هویت خود
•     رفتار اجتماعی.

با رشد کودکان، روابط آنها از خانه به محله ها و مدارس گسترش می یابد. با رسیدن به سن مدرسه، آنها شروع به ارزیابی خود بر اساس تعاملات خود با معلمان و دوستان از نظر تحصیلی، اجتماعی، عاطفی و فیزیکی می کنند. موفقیت در این زمینه ها می تواند عزت نفس کودک را افزایش دهد و در عین حال به عنوان پایه ای برای رشد بیشتر عمل کند.

روش های تقویت عزت نفس در کودکان

تقویت عزت نفس کودکان نقش مهمی در رشد شخصیت و موفقیت آنها در زندگی دارد. در اینجا چند راه برای آموزش و تقویت عزت نفس کودکان آورده شده است:

1. تشویق و تمجید: کودکان نیاز به تایید و تحسین دارند. به کار خوب آنها افتخار کنید و از زحمات آنها تشکر کنید.

2. اشتباهات خود را بپذیرند: کودکان را تشویق کنید تا خود را بپذیرند. به آنها بیاموزید که هیچ کس کامل نیست و اشتباهات بخشی از بزرگ شدن است.

3. تمرکز بر موفقیت ها: کودکان را تشویق کنید تا بر موفقیت های خود تمرکز کنند. از آنها بخواهید فهرستی از موفقیت ها و دستاوردهای خود تهیه کنند.

4. توانایی های شخصی: به کودکان کمک کنید توانایی ها و مهارت های شخصی خود را بشناسند و به رشد آنها علاقه مند شوند. این مهارت ها می تواند برای تعاملات اجتماعی بهتر و موفقیت در زندگی مفید باشد

5. تعامل اجتماعی: کودکان را تشویق کنید تا با دیگران تعامل مثبت داشته باشند. آموزش مهارت های ارتباطی می تواند به افزایش عزت نفس کودکان کمک کند.

6. توانایی مدیریت و تشخیص احساسات: به کودکان بیاموزید که چگونه احساسات خود را مدیریت کنند تا به جای واکنش های خشمگین یا تنش زا از روش های مثبت ابراز احساسات استفاده کنند.

7. تعیین هدف: با کودکان در مورد اهداف بزرگ و کوچک صحبت کنید و آنها را تشویق کنید تا اهداف خود را تعیین کنند. توجه به پیشرفت به سمت این اهداف می تواند عزت نفس آنها را افزایش دهد.

8. مشارکت در فعالیت های خلاق: کودکان را به شرکت در هنر، موسیقی، ورزش و سایر فعالیت های خلاق تشویق کنید. این فعالیت ها به آنها اجازه می دهد تا خلاقیت خود را نشان دهند و عزت نفس خود را بالا ببرند.

9. حمایت و اطمینان: همیشه به کودکان بگویید که به آنها اعتماد دارید و همیشه در کنار آنها هستید. این تضمین به آنها اطمینان می دهد.

عزت نفس در کودکان مدرسه ای

وقتی فرزندانتان در مدرسه هستند، به آنها نشان دهید که برای آنها ارزش قائل هستید، نه فقط برای نمراتشان. همچنین باید روی نقاط قوت آنها تمرکز کنید. در مورد آنچه در مدرسه اتفاق می افتد اطلاعات کسب کنید و در جلسات انجمن والدین شرکت کنید. این به شما کمک می کند تا نیازهای فرزندتان را در زمان مناسب تامین کنید. برای گوش دادن به صحبت های فرزندتان در مورد کارهایی که در مدرسه انجام می دهد، وقت بگذارید و اگر مورد آزار و اذیت قرار گرفت، با معلمان صحبت کنید یا از متخصصان کمک بگیرید.

بازی هایی برای افزایش عزت نفس کودکان

ایفای نقش: بازی در تئاتر یا نمایشی که کودکان را به معاشرت و ابراز احساسات تشویق می کند، می تواند عزت نفس آنها را افزایش دهد.

حل معما و پازل: این بازی ها مهارت حل مسئله و تفکر منطقی کودکان را تقویت می کند که باعث افزایش عزت نفس می شود.

بازی های ورزشی: ورزش های گروهی مانند فوتبال، بسکتبال یا هر ورزش گروهی دیگر به کودکان اجازه می دهد تا مهارت های اجتماعی و تیمی را تمرین کنند.

بازی با قلم و کاغذ: از کودک بخواهید فهرستی از موفقیت ها، کارهایی که قادر به انجامش است، ویژگی های مثبتش و غیره بنویسد و به شما بگوید.

مشاهده محصولات اسباب بازی

کارگاه عزت نفس کودکان

کارگاه عزت نفس به کودکان کمک می کند تا عزت نفس خود را تقویت و ارتقا دهند. این کارگاه ها معمولا توسط مربیان یا روانشناسان و مشاوران برای ارتقای اعتماد به نفس، عزت نفس، خودآگاهی و مهارت های اجتماعی کودکان برگزار می شود. موسسات روانشناسی با برگزاری کارگاه های آموزشی ویژه کودکان به افزایش اعتماد به نفس آنها کمک می کنند.

کلام پایانی

عزت نفس یعنی احساس ارزشمندی و عشق به خاطر آنچه هستیم، نه به خاطر موفقیت ما در مدرسه و کار و غیره. افزایش این ویژگی در کودکان کاملاً به نحوه برخورد والدین و سایر افراد مهم زندگی آنها بستگی دارد.

شما والدین باید با استفاده از روش هایی مانند عشق، تقویت حس تعلق، پرورش حس شایستگی، تبدیل رفتار ناسازگار به فرصت های یادگیری و استفاده موثر از تشویق، عزت نفس فرزندتان را تقویت کنید. در پایان بهتر است کاری جز سرزنش و تحقیر آنها انجام ندهید، زیرا احساسات آنها نسبت به خودشان کاملاً تحت تأثیر بازخورد والدینشان است.