پرورش مهارت های حسی و حرکتی کودک

پرورش مهارت های حسی و حرکتی کودک

پرورش مهارت های حسی و حرکتی بخش مهمی از رشد کودکان است که پایه‌ای برای سلامت جسمی و روانی، رشد شناختی و بهبود مهارت‌ های اساسی مانند مهارت حرکات ظریف و درشت است.  با ایجاد برنامه حرکتی برای کودکان می توان روند رشد مهارت های حرکتی کودک را تسریع کرد.

زندگی مبارزه مداوم با محیط و تلاش برای درک و بهره مندی از آن است. در این تلاش، توانایی‌ های روان‌شناختی انسان به او توانایی‌های لازم برای درک محیط و اصلاح یا تغییر آن را می‌دهد. پرورش مهارت های حرکتی در کودکان شرایطی را ایجاد می کند که بر اساس آن می توانند دنیای اطراف خود را کشف کنند. به همین دلیل در این مقاله به پرورش مهارت های حسی و حرکتی کودک می پردازیم.

تعریف مهارت های حسی و حرکتی در کودکان

مهارت‌های حرکتی مهارت‌هایی هستند که حرکت و کاری را که هر انسانی از بدو تولد تا پیری انجام می‌دهد را ممکن می‌سازد. این مهارت‌ها حرکاتی هستند که ما را قادر می‌سازند کارهای روزانه، از غذا خوردن تا حرکت از یک مکان به مکان دیگر را انجام دهیم. معمولاً کودکان در سنین خاصی مهارت های حرکتی خاصی را کسب می کنند، اما برخی از کودکان ممکن است به دلایل مختلفی از جمله تاخیر در رشد، مهارت های حرکتی را به دست آورند.

مشاهده محصولات اسباب بازی فروشگاه آنلاین کلبه کتاب کودک

طبقه بندی مهارت های حرکتی کودکان

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد، مهارت های حرکتی به مهارت های حرکتی ظریف و مهارت های حرکتی درشت تقسیم می شوند. مهارت های حرکتی ظریف مهارت هایی هستند که نیاز به کنترل و دقت بالای عضلات کوچک دست دارند (مانند استفاده از چنگال). در مهارت های حرکتی درشت، کودکان از عضلات بزرگ بدن خود برای ایجاد تعادل، هماهنگی، زمان واکنش و قدرت بدن برای انجام حرکات بزرگتر مانند راه رفتن و پریدن استفاده می کنند.

رشد مهارت‌های حرکتی عادی از یک توالی قابل پیش‌بینی پیروی می‌کند که از قسمت داخلی بدن شامل سر، گردن، بازوها و پاها شروع می‌شود و سپس به سمت بیرون بدن مانند دست‌ها، پاها، انگشتان دست و انگشتان پا می رود. رشد حرکتی در اوایل زندگی کودک مهم است، زیرا رشد فیزیکی با سایر زمینه های رشد مرتبط است.

به عنوان مثال، اگر کودکی بتواند بخزد یا راه برود (مهارت های حرکتی درشت)، می تواند محیط فیزیکی خود را راحت تر کشف کند که بر رشد شناختی او تأثیر می گذارد. باید توجه داشت که رشد اجتماعی و عاطفی زمانی پیشرفت می کند که کودک بتواند به طور مستقل مهارت های حرکتی ظریفی مانند صحبت کردن، غذا خوردن و سایر کارهای کوچک را انجام دهد.

مهارت های حسی و حرکتی درشت

مهارت های حسی و حرکتی درشت حرکاتی هستند که گروه های عضلانی بزرگی را درگیر می کنند و عموماً گسترده تر و پرانرژی تر از حرکات ظریف هستند. این حرکات شامل راه رفتن، لگد زدن، پریدن و بالا رفتن از پله ها، برخی از مهارت های حرکتی درشت، مانند پرتاب یا گرفتن توپ، علاوه بر عضلات بزرگ، به هماهنگی چشم و دست نیاز دارند.

اگرچه مهارت های حرکتی به عوامل مختلفی مانند رشد عضلات بزرگ کودک بستگی دارد، اما کسب این مهارت ها نیازمند تمرین است. به همین دلیل برای تقویت مهارت های حرکتی درشت در کودکان به والدین توصیه می شود حرکات متناسب با سن کودک را شروع کنند. در مرحله اول، در سن 4 تا 6 ماهگی، کودک را روی شکم قرار می دهند تا روی مهارت های حرکتی درشت خود کار کند.

آنها را تشویق کنید تا پس از تقویت عضلات شکم خود به اسباب بازی هایی که در جلوی آنها قرار داده شده است برسند (و بعداً بخزند). سپس برای تشویق کودک به راه رفتن به او کمک کنید بایستد و با گرفتن دستانش راه برود. کودکان نوپا را تشویق کنید تا قلعه بسازند، با آهنگ های شاد برقصند و اسباب بازی های خود را در ماشین بکشند.

مهارت های حسی و حرکتی ظریف کودکان

مهارت های حسی و حرکتی ظریف شامل مهارت دستی است و اغلب نیاز به هماهنگی حرکات دست و انگشت با چشم دارد که به هماهنگی دست و چشم معروف است. از جمله مهم ترین مهارت های حرکتی ظریف، توانایی گرفتن و دست زدن به اشیا، استفاده از هر دو دست برای انجام همین کار و استفاده از شست و یک انگشت برای برداشتن چیزی به جای کل دست است.

برای تقویت مهارت های حرکتی ظریف در کودکان به والدین توصیه می شود تمرینات ساده ای انجام دهند. والدین می توانند مهارت های بینایی و هماهنگی دست خود را با تشویق کودکان به حرکت دادن جغجغه یا اسباب بازی رنگارنگ در اطراف بهبود بخشند.

همچنین برای کودکان خردسال، فعالیت هایی که شامل تشویق آنها به برداشتن اشیاء، ساختن با بلوک و ساختن کاردستی با مواد ساده مانند خمیر بازی، خاک رس، رنگ انگشتی و غیره می شود، می تواند مهارت های حرکتی ظریف را بهبود بخشد. همچنین می توانید کودکان نوپا و پیش دبستانی را به بازی با اسباب بازی های فکری مانند پازل، اسباب بازی های آبی و ساخت کاردستی های کاغذی ساده تشویق کنید. مهارت های حرکتی ظریف معمولاً از طریق فعالیت های سرگرم کننده بهبود می یابند.

تمرینات و مهارت های حسی و حرکتی

این قسمت شامل تمرینات پیشرفته و تخصصی برای مهارت های حسی حرکتی کودکان می باشد. این تمرینات در ایجاد هماهنگی حرکات دست و پا و همچنین افزایش سرعت پردازش اطلاعات و سرعت پاسخگویی کودکان موثر است.

1. از کودک بخواهید تمرین پروانه را انجام دهد. در حالی که دست ها و پاها جفت هستند، کودک می پرد و دست ها و پاها را در هوا باز می کند و به همین ترتیب فرود می آید.

2. کودک دست و پاهای خود را به هم می پیوندد، لحظه ای می پرد و همزمان دست ها و پاهای خود را به جلو و عقب حرکت می دهد. این تمرین بسیار دشوارتر از تمرین بالا است.

3.مثل رقص کردی پاهایش را یکی یکی جلو می اندازد و در همان حال دست هایش را جلوی صورتش می زند.

4. کودک در جای خود جهش می کند و همزمان بازوهای خود را مانند وزنه بردار بالای سرش بالا می آورد و دوباره نگه می دارد، این تمرین تقریبا آسان است.

5. پاها به سرعت از ران به سمت پشت بدن حرکت می کنند و دست ها پشت شانه ها جلو آمده و جلوی صورت یکدیگر را لمس می کنند.

6. کودک با سرعت زیاد با انگشتان پا به زمین می زند و به سرعت دست هایش را از ناحیه آرنج خم و راست می کند.

7. در حالت ایستاده و پاها در کنار هم، کودک پاها را به یک طرف و بازوها را به طرف دیگر، باسن و لگن را به سمت چپ و نیم تنه و دست ها را به سمت راست می چرخاند.

8. کودک با پاهای جفت شده به صورت (V) به جلو می‌ پرد و دست ‌ها در راستای شانه‌ها جلوی صورت می ‌آیند، سپس به نوبت برمی‌گردد و پاها نیز در همان زمان پشت جفت می‌شوند.

9. در تمرین هماهنگی حسی-حرکتی، کودک پاها را در جهت مخالف باز کرده و در جای خود قرار می دهد و هنگام پرش، دست ها جلوی صورت و کف دست ها روی هم قرار می گیرند و سپس هنگام باز شدن پا در عقب در عرض شان قرار می گیرند.

10. کودک کف دست های خود را در راستای شکم، موازی با زمین قرار می دهد، سپس به سرعت ران های خود را خم می کند و زانوهای خود را به کف دست می زند.

11. این تمرین همانند تمرین بالا است با این تفاوت که دست راست سر زانوی چپ را لمس می کند و بالعکس.

12. همانند تمرین فوق است با این تفاوت که دست ها به مچ پای مقابل برخورد می کند.

13. همانند تمرین فوق می باشد با این تفاوت که کودک دست های خود را روی مچ پا خارجی قرار می دهد، در این حرکت چرخش ران ها برعکس تمرین فوق می باشد.

14. کودک پاهای خود را از زانو به سمت بازرس دراز می کند و دست هایش را روی پاشنه های خود می گذارد.

15. با استفاده از استپ (فوم گام) از کودک بخواهید که سریع پاهای خود را روی استپ بگذارد و بازوهای خود را بالا یا پایین بیاورد.

آخرین کلام

همانطور که گفته شد، پرورش مهارت های حسی و حرکتی کودکان یکی از مهم ترین بخش های رشد آنهاست. در مهارت های حرکتی درشت ماهیچه ها و استخوان های بزرگ در انجام فعالیت هایی مانند غلت زدن، خزیدن، پریدن، راه رفتن و ... درگیر می شوند در حالی که در مهارت های حرکتی ظریف، عضلات انگشتان دست، مچ دست و پا درگیر می شوند.

در حالی که رشد مهارت های حرکتی کودکان متفاوت است، توصیه می شود در صورت مشاهده اختلالات حرکتی و ناتوانی در استفاده از مهارت های حرکتی ظریف به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که ارزیابی رشد حرکتی کودک و انجام تمرینات ساده در خانه به تقویت مهارت های حرکتی کودک کمک می کند.

خرید بازی برای کودک